Eduard Bomhoff

Eigenwijs (II)

Misschien hebben veel lezers nog een slechte smaak in de mond van macroeconomische theorieen, zo in de trant van: “Wat zou Keynes hebben gezegd als hij nog had geleefd?” Nare herinneringen zijn er vast ook nog aan docenten die de dynamiek van een economie in formules samenvatten, dan karikaturen van Keynes en Friedman tegen elkaar opzetten en concluderen dat de waarheid wel in het midden zal liggen.

Vaak is het maar beter om de theorie van het schoolbord te vergeten en gewoon naar de cijfers en de trends te kijken. Er is niks zo nuttig als een goede theorie, maar er is ook niks zo gevaarlijk als een theorie zonder feiten, beter genoemd: de waan van de dag. Daarom nog twee populaire economische uitspraken met een kort commentaar.

“De zwakke dollar is een ramp voor de export van het Euro-gebied”. Feit: de uitvoer naar de Verenigde Staten is niet zo belangrijk meer. In 2000, toen de Euro nog zwak was en de dollar sterk, was de uitvoer van het Eurogebied naar de VS precies even omvangrijk als de uitvoer van het Eurogebied naar Centraal Europa (Polen, Tsjechie, Hongarije etc.). Vier jaar later gaat nog steeds dezelfde 16 procent van de uitvoer van het Eurogebied naar de VS, maar is de uitvoer naar de 10 kandidaat-leden van de EU alweer 10 procent gestegen. In Duitsland, dat vooral machines uitvoert, is de trend nog sterker: daar is de uitvoer naar de 10 kandidaat-leden van de EU nu al 30 procent belangrijker dan de uitvoer naar de Verenigde Staten. Polen, Tsjechie en de Baltische staten hebben Duitse kapitaalgoederen nodig; dáár en in Azie zijn de groeimarkten voor de Duitse industrie.

“De tekorten in Duitsland en Frankrijk zijn slecht voor alle Europeanen, omdat daardoor de rente stijgt”. Feit: er is geen bewijs dat een hoger tekort van de overheid slechte gevolgen heeft voor de rente, tenzij het tekort extreme vormen aanneemt. Het verband is ook minder logisch dan het wel lijkt. In de eerste plaats omdat het bedrijfsleven vaak minder gaat investeren – en lenen – wanneer de overheid er een zootje van maakt. Dan neemt de totale vraag naar krediet dus niet toe. Bovendien gaat in landen met een groter tekort bij de overheid vaak de omvang van de besparingen omhoog omdat burgers bezorgder worden voor de economische toekomst. Kortom, met economische logica%2