Eduard Bomhoff

Ik stem niet, want het referendum stinkt. Zelfs op twaalf uur vliegafstand van Nederland vindt de “New Straits Times” in mijn woonplaats Kuala Lumpur dat Bot en Balkenende zich wel erg omineus uitlaten over het referendum. Volgens de krant zien ze gevaren voor de vrede en voor de Europese beschaving wanneer de Nederlandse kiezers “nee” stemmen. Bot noemt een “nee” ook nog rampzalig voor de economie.

Na zoveel bombast is het is één van de twee: als deze politici geloven in hun eigen visioenen, dan horen ze woensdagavond af te treden omdat ze geen leiding willen en kunnen geven aan een land dat moedwillig kiest voor minder beschaving, minder vrede en minder economie. Andersom, als Bot en Balkenende hun karwei in Den Haag willen “afmaken” en – zoals Balkenende al heeft gezegd – liefst acht jaar blijven zitten, dan moeten ze de betekenis van het referendum bagatelliseren en uitleggen dat met het verdrag van Nice ook goed valt te leven.

Mijn voorspelling vanuit de verte is dat Bot en Balkenende tot en met Dinsdag doorgaan met hun apocalyptische apekool maar vanaf Donderdag zullen beweren dat er bij nadere beschouwing weinig aan de hand is, zodat zij de kiezers uitstekend kunnen blijven vertegenwoordigen op basis van het verdrag van Nice. Daarvoor hoef ik nu niet naar de Ambassade om mijn stem uit te brengen.

De boosheid van de kiezers heeft nauwelijks te maken met textuele discrepanties tussen de grondwet en het verdrag van Nice. De kiezers zijn boos – en terecht – omdat de anti-regenten opstand van Pim Fortuyn volledig is mislukt, deels door eigen schuld van de LPF, deels door de regenten bij VVD en CDA. Balkenende mist helaas de gaven om die boosheid om te buigen in positieve richting: meer vrijheid in de economie, minder vriendjespolitiek bij hoge benoemingen in onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid, en vooral een nieuwe start in het samenleven met de moslims. Als hij na Woensdag blijft zitten maakt hij alleen maar de formatie in 2007 moeilijker, omdat de PvdA dan toch weer verder moet met zijn CDA. Het beste scenario: Balkenende accepteert de nederlaag en treedt af, de PvdA voert campagne om positief verder te gaan met de EU, en het CDA zonder Bot en Balkenende accepteert een plaats als partner in het kabinet Bos. Al het andere is uitstel van executie.

Prof. Eduard Bomhoff wordt per 1 augustus dekaan van de Business School van de Universiteit van Nottingham – Malaysia